Termin "diagnoza" pochodzi z języka greckiego, w którym słowo diagnosis oznacza "rozpoznanie" (od gnosis - "poznanie" - oraz dia - w złożeniach "przez" lub "roz".)
W języku polskim termin ten można spotkać w co najmniej trzech nieco różnych znaczeniach. "Diagnoza" może oznaczać zarówno proces diagnozowania, jak i efekt tego procesu, a także całość wiedzy teoretycznej i praktycznej na ten temat.
Diagnoza - proces diagnozowania
Z pierwszym znaczeniem mamy do czynienia w zdaniach takich jak:
"Przed podjęciem decyzji o najlepszej formie pomocy dla danej osoby potrzebna jest diagnoza problemu" lub "WAIS i MMPI należą do technik najczęściej wykorzystywanych w diagnozie psychologicznej".
Tak rozumiana diagnoza psychologiczna to znacznie więcej niż przeprowadzenie badania testowego i obliczanie wyniku. Test może być jednym z narzędzi diagnozy psychologicznej, jednak diagnosta zwykle wykorzystuje wiele różnych źródeł danych, z których tylko część ma charakter testowy:
- wywiad,
- obserwację,
- analizę dokumentów,
- próby behawioralne,
- techniki projekcyjne i inne.
Diagnoza - efekt procesu diagnozowania
Drugie znaczenie terminu "diagnoza" dotyczy efektu procesu diagnozowania. W literaturze angielskojęzycznej oddaje je termin diagnosis, w polszczyźnie to "rozpoznanie", którego zastosowanie jest jednak dość ograniczone - ze względu na skojarzenia z medycznym modelem; np. "pacjent z rozpoznaniem schizofrenii".
Efektem diagnozy może być także - a nawet przede wszystkim:
- zrozumienie danego zjawiska,
- wyjaśnienie jego uwarunkowań, mechanizmów i dynamiki
- przewidywanie różnych wariantów możliwego rozwoju zdarzeń w przyszłości
- jak również zaplanowanie interwencji psychologicznej, a następnie jej monitorowanie oraz ocena efektywności.
Diagnoza = interwencja
Diagnoza no interwencja!
- Diagnoza jest ingerencją, mogącą spowodować zmiany w sposobie istnienia drugiego człowieka
- Pomiar nigdy nie jest neutralny
- Każda interakcja społeczna - wszystko jedno, czy nawiązana w celu badania, czy w jakimś innym - wpływa na zachowania, emocje i myśli jego uczestników
- Uczestnicy badania nie pozostają po nim zupełnie tacy sami
- Czynnikiem dokonującej się zmiany może być zarówno wynik badania (wnioski, zalecenia, informacje zwrotne), jak i sam proces diagnostyczny (no. autorefleksja podczas odpowiadania na osobiste pytania)
- Najważniejszym źródłem możliwych zmian jest to, co wydarza się podczas badania pomiędzy osoba badaną a psychologiem
- Kontakt z otwartym, empatycznym i szanującym granice profesjonalistą może być bardzo pozytywnym doświadczeniem, dodającym człowiekowi mocy, madzie
- Psycholog profesjonalista ma stałą świadomość, że prowadząc badania, zarazem oddziałuje na badaną osobę i że to oddziaływanie może być bardziej lub mniej pomocne
- Każda diagnoza jest interwencją! (nie każda interwencja jest diagnozą)
- Szkolnictwie
- Zakładzie penitencjarnym
- Korporacji/ przedsiębiorstwie
- Poradni zdrowia psychicznego
- Gabinecie psychologa dziecięcego
- Gabinecie psychoterapeuty
- Ponad 90% praktykujących psychologów dokonuje w swej codziennej pracy jakiejś formy diagnozy psychologicznej
- Jedna z podstawowych czynności praktykującego psychologa (bez względu na charakter i miejsce praktyki)
- Diagnozy dokonywane są w szkole, sądzie, wojsku, przedsiębiorstwie, zakładzie penitencjarnym, poradni zdrowia, poradni psychologiczno-pedagogicznej i wielu innych
- Wiedza merytoryczna
- Zdolność do wykorzystanie wiedzy merytorycznej
- Podstawowa umiejętność obserwowania i prowadzenia rozmowy
- Określone sprawności techniczne
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz