Konsekwencje stresu

 

DYSTONIA

Kiedy pracujemy fizycznie uaktywnia się pod układ sympatyczny zwiększając na przykład bicie serca i potliwości, kierując krew do mięśni i podwyższa się poziom glukozy we krwi. Podukład parasympatyczny uaktywnia się na przykład gdy zasypiamy, zwalniając puls serca, kierując krew do trzewi i w rezultacie pobudzając procesy wydalnicze. Stres powoduje jednocześnie pobudzenie podukładów: sympatycznego (pobudzającego) i parasympatycznego (rozluźniającego), doprowadzając do DYSTONII (niezgodności wegetatywnej). Jej objawy dzielimy na:

fizyczne (np. bóle pleców czy brzucha),
fizjologiczne (np. wyższe ciśnienie krwi i tętno) i
psychiczne (np. zmienny nastrój)

BADANIA PSYCHOFIZJOLOGICZNE ZWIERZĄT

Eksperyment Brady’ego z „małpą odpowiedzialną”

W pomieszczeniu znajdowały się dwa szympansy podłączone do przewodu z prądem, za pośrednictwem którego otrzymywały bodziec elektryczny. Jedna z małp miała dostęp do dźwigni, której naciśnięcie powodowało uniknięcie działania nieprzyjemnego bodźca elektrycznego. Okazało się, że część małp, odpowiedzialnych za bodziec elektryczny, padła po paru tygodniach trwania doświadczenia. Podczas sekcji u małp odpowiedzialnych stwierdzono owrzodzenia w przewodzie pokarmowym, natomiast nie stwierdzono takich objawów u małp, które nie miały możliwości uniknięcia prądu i biernie oczekiwały na jego uderzenie. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że czynniki sytuacyjne prowadzą do iście dramatycznych zmian wegetatywno-somatycznych.

Stres krótkotrwały vs. długotrwały

Stres krótkotrwały

Krótkotrwały stres jest sygnałem dla organizmu do wydzielenia dodatkowej dawki adrenaliny oraz innych związków powodujących zwiększony poziom cukru we krwi, szybsze bicie serca, podwyższenie ciśnienia tętniczego, lepszą wydajność organizmu. To dzięki temu, w chwilach grozy wydaje nam się że jesteśmy szybsi, silniejsi i zdolni do nieludzkiego wysiłku. Na krótką metę nie wpływa negatywnie na zdrowie, choć gdy emocje opadną pojawia się zmęczenie i złe samopoczucie, gdyż związane z nim procesy powodują eksploatację zasobów organizmu. W normalnych warunkach ciało potrafi sobie z tym poradzić i szybko wraca do równowagi. Gorzej, gdy taki stan utrzymuje się długo, a niestety całkiem sporo ludzi pozostaje niemal w ciągłym trybie walki i ucieczki.

Stres długotrwały

Jest niekorzystny dla zdrowia a najgroźniejszy jest ukryty, przewlekły, który nie objawia się nagłymi skokami adrenaliny lub i noradrenaliny, lecz pozostaje na niskim ale nie zauważalnym poziomie. Złe samopoczucie od stresu, huśtawka nastrojów, ciągle napięcie emocjonalne, to wszystko sprawia że organizm zaczyna szwankować.

CHRONICZNY wzrost aktywności WEGETATYWNEGO układu nerwowego, zarówno sympatycznego jak i parasympatycznego, powoduje:

·        zwiększony poziom adrenaliny lub i noradrenaliny we krwi: bladość lub zaczerwienienie twarzy, pocenie się, przyspieszone bicie serca, napięcie mięśni, dyszenie, zmiany ciśnienia krwi, suchość w ustach i gardle, częste oddawanie moczu, ból pleców, szyi i innych części ciała, zaburzenia menstruacji, niestrawność, bóle głowy, częste przeziębienia i inne pospolite dolegliwości, bezsenność, zmiana wrażliwości zmysłowej (nadwrażliwości lub osłabienie wrażliwości)

·        zmiany uczuciowości: skłonność do ryzyka, agresywność, lęk, rozdrażnienie, euforia, apatia/stany depresyjne, zamykanie się w sobie, nerwowość, złość, itp. itd.

PSYCHOSOMATYKA

Przykłady chorób psychosomatycznych:

Stres atakuje układ odpornościowy (immunologiczny) co powoduje zwiększenie podatności na infekcje: przeziębienie, grypa, angina, itp. psychoneuroimmunologia, psychoimmunologia)

Stres, pośpiech, szybkie jedzenie, brak snu, ruchu, sytuacje trudne powodują:

• Choroby układu pokarmowego np. wrzodowe
• Choroby układu krążenia np. arytmia, nadciśnienie, udar, zawał, wylew, często także są one związane z typem „A” osobowości
• Układ oddechowy np. nieżyt oskrzeli, astma, alergia
• Zmiany rytmu i głębokości pod wpływem emocji wywoływanych stresem
• Układ kostno-mięśniowy np. bóle kręgosłupa, łydek, artretyzm, gościec
• Zaburzenia psychiczne na przykład nerwice, depresje, psychozy reaktywne, PSD
• Choroby skóry np. wrzody
• Karoshi - śmierć z przepracowania (Japonia)

 Odległe konsekwencje zdrowotne:

Nerwice czynnościowe (ilościowe) zaburzenia psychiczne o jednolitym o niejednolitym obrazie, głównie w obszarze emocjonalnym, wywołane przez sytuacje stresowe:

·        Nerwica historyczna - zmienne i różnorodne objawy kliniczne dotyczące neuronu czuciowego i ruchowego takie jak znieczulenia, głuchota czynnościowa, zaburzenia mowy, wzroku, parestezje, dolegliwości bólowe w różnych częściach ciała oraz niedowłady i porażenia kończyn, niemożność chodzenia lub stania.

·        Nerwica hipochondryczna - nadmierna i nieuzasadniona troska o swoje życie, wynajdowanie u siebie różnych objawów mających świadczyć o chorobie.

·        Nerwica wegetatywna - polega na zakłóceniu funkcji określonego narządu lub układu np. astenia sercowo-naczyniowa (układ krwionośny), wymioty psychogenne, zespół rzekomo- wrzodowy (układ pokarmowy), zespół hiperwentylacji (układ oddechowy).

·        PTSD (Posttraumatic Stress Disorder)

 

 OBJAWY STRESU

Nie powinno się lekceważyć pierwszych objawów stresu. Każdy reaguje na stres inaczej. Jedni mają kłopoty żołądkowe, inni przyspieszone bicie serca, cierpią na bezsenność, pogorszenie pamięci. Zwiastunami stresu mogą być brak apetytu albo napady głodu, rozdrażnienie lub ospałość. Jest nam na przemian gorąco lub zimno, pogarsza się nastrój, możemy mieć lęki.

Takich sygnałów nie wolno bagatelizować. Tym bardziej, że na tym etapie możemy jeszcze pomóc sobie sami. Nie czekajmy aż stres zrobi w organizmie prawdziwy spustoszenie. Naukowcy przestrzegają, że za długotrwały stres, wcześniej czy później przyjdzie nam zapłacić a jego skutki mogą pojawić się nawet po kilku latach.