STRES JAKO BODZIEC
Ujmując stres
jako bodziec powiemy, że są to sytuacje występujące w naszym otoczeniu i mające
naturalną zdolność do wywoływania napięcia i silnych emocji. Do koncepcji
związanych z tym rodzajem definicji najbardziej znana jest „Alternatywna
koncepcja stresu” nazywana też „Koncepcją zmian życiowych” Thomasa
Holmesa i Richarda Rahe’a (1967).
„Stresory”
czyli „Alternatywna koncepcja stresu” według Thomasa Holmesa i Richarda Rahe’a
W roku 1967
dwaj psychiatrzy z Washington University w Seattle, to jest Thomas Holmes oraz
Richard Rahe ogłosili „Alternatywną koncepcję stresu”, bazującą na pojęciu stresora.
Holmes i Ray opracowali skalę 43 wydarzeń życiowych, którą wolontariusze
uszeregowali według stopnia trudności przystosowania. Badali oni tak
zwaną względną siłę działania sytuacji stresujących, przypisując
bodźcowi odpowiednią wartość umowną jednostek stresu w skali od 0 do 100. W ten
sposób powstał popularny kwestionariusz Social Readjustent Rating Scale - SRRS (Skala Oceny
Społecznego Reagowania – SOSR).
Kwestionariusz
SRRS/SOSR Thomasa Holmesa i Richarda Rahe’a aplikowano ludziom przywiezionym na
ostry dyżur oraz osobom towarzyszącym. Okazało się, że osoby chore
doświadczyły znacznie więcej stresujących wydarzeń w przeciągu roku
poprzedzającego chorobę, niż osoby towarzyszące. Udowodniono wówczas statystyczny
związek pomiędzy stresorami a chorobą
JEDNOSTKI
ZMIAN ŻYCIOWYCH W RAMACH KWESTIONARIUSZA SRRS WRAZ Z WARTOŚCIĄ PUNKTOWĄ (ILOŚĆ
JEDNOSTEK STRESU):
- Śmierć współmałżonka – 100 punktów
- Rozwód – 73
- Separacja lub rozstanie – 65
- Pobyt w więzieniu – 63
- Śmierć bliskiego członka rodziny – 63
- Ciężka choroba lub wypadek z uszkodzeniem ciała – 53
- Ślub – 50
- Zwolnienie z pracy/bezrobocie – 50
- Pojednanie z małżonkiem – 45
- Przejście na emeryturę – 45
- Znacząca zmiana stanu zdrowia lub zachowania członka rodziny – 44
- Ciąża – 40
- Problemy seksualne – 39
- Pojawienie się nowego członka rodziny – 39
- Poważna zmiana w pracy lub reorganizacja firmy – 39
- Zmiana statusu finansowego – 38
- Śmierć przyjaciela – 37
- Zmiana stanowiska pracy – 36
- Konflikty w rodzinie – 35
- Wysoki kredyt lub poważne obciążenie hipoteki – 31
- Problemy z hipoteką/odmowa kredytu – 30
- Zmiana stopnia odpowiedzialności w życiu zawodowym – 29
- Opuszczenie przez dzieci domu rodzinnego – 29
- Kłótnie i starcia z krewnymi współmałżonka – 29
- Wzmożenie wysiłku dla wykonania jakiegoś zadania – 28
- Początek lub zakończenie pracy zawodowej współmałżonka – 26
- Rozpoczęcie lub zakończenie nauki szkolnej – 26
- Zmiany standardu, poziomu życia – 25
- Zmiany osobistych nawyków i przyzwyczajeń – 24
- Starcia z szefem – 23
- Zmiany warunków pracy lub najbliższego otoczenia – 20
- Zmiana miejsca zamieszkania – 20
- Zmiana szkoły – 20
- Znacząca zmiana w spędzaniu wolnego czasu – 19
- Zmiany w praktykach religijnych – 19
- Znacząca zmiana w nawykach życia towarzyskiego – 18
- Niewielka pożyczka – 17
- Znacząca zmiana przyzwyczajeń dotyczących snu – 16
- Znacząca zmiana dotycząca kontaktów z rodziną – 15
- Zmiany nawyków żywieniowych – 15
- Urlop – 13
- Święta spędzane z rodziną – 12
- Małe naruszenie przepisów prawnych – 11
Z badań
Holmesa i Rahe’a wynika interesująca zależność statystyczna pomiędzy stresorami
a prawdopodobieństwem zapadnięcia na poważną chorobę psychosomatyczną:
- 150 - 199 jednostek stresu = 37% szansa
choroby w ciągu kolejnych dwóch lat
- 200 - 299 jednostek stresu = 51% szansa
choroby w ciągu kolejnych dwóch lat
- ponad 300 jednostek stresu = 79% szansa
choroby w ciągu kolejnych dwóch lat
STRESORY
Stresory
mogą też się różnić pod względem siły oddziaływania. Najsłabsze z nich można
określić jako zwykłe codzienne utrapienia. Pomimo niewielkiej „siły
rażenia” mogą być problematyczne ze względu na swoją powszechność (np. przebita
opona, spóźnienie, konflikt z przełożonym). Kolejny poziom to stresory poważne,
charakteryzujące się związkiem z tak zwanymi zmianami życiowymi.
To okoliczności o charakterze życiowego przełomu, jak wejście w związek
małżeński, zmiana pracy czy narodziny nowego członka rodziny. Ostatni poziom to
stresory katastrofalne / katastroficzne, cechujące się
oddziaływaniem na całe grupy ludzi w dramatyczny sposób (na przykład wojny,
katastrofy naturalne, zamachy terrorystyczne, pandemia, wojna), uderzające w
najbardziej podstawowe ludzkie potrzeby i wartości, jak życie czy
bezpieczeństwo. Stres który im towarzyszy ma zwykle ekstremalny, niekiedy
traumatyczny wymiar i może pozostawiać długotrwały ślad psychiczny.
Praca jest jednym z najczęstszych
stresorów
- Aż 44% badanych Francuzów twierdzi że najbardziej stresującym elementem codzienności jest dojazd do pracy
- Co 10 Brytyjczyk cierpi na przewlekły stres związany z pracą
- Najbardziej stresujące zawody w krajach Unii Europejskiej to w kolejności nauczyciel pielęgniarka dziennikarz oraz prezenter pracownik opieki społecznej transportowiec policjant strażnik więzienny
- Według badań przeprowadzonych w Szwecji, ataki serca wśród osób pracujących zawodowo są najczęstsze w poniedziałki.
- Groźba utraty pracy jest jedną z głównych przyczyn stresu w Hiszpanii 13,1%, Francji Grecji czy Włoszech gdzie bezrobocie jest dużo większe niż w naszym kraju
- Polska 2. miejsce w Unii Europejskiej pod względem bezrobocia po Czechach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz