Style atrybucji – pesymizm i optymizm

Pesymizm - bilans strat i zysków według Martina Seligmana

Pojęcie optymizmu wiąże się z takimi nazwiskami jak Martin Seligman oraz M.F. Scheier czy czy Ch. Carver. Założyli oni, że w sytuacji gdy ludzie aktywnie starają się rozwiązać jakiś problem, napotykają przeszkody w realizacji celu. Angażują wówczas świadomie czy nieświadomie szereg określonych zachowań i oczekiwań. Podstawowe znaczenie w tym momencie mają oczekiwania wyników, w następstwie których, pojawiają się wyobrażenia co zdarzy się w przypadku kontynuacji dotychczasowych zachowań. Te oczekiwania wobec przyszłych zdarzeń wyznaczone są przez dyspozycyjny optymizm, który tworzy istotny wymiar postawy psychospołecznej. Taka postawa wiąże się ze zgeneralizowanymi oczekiwaniami pozytywnych zdarzeń. Optymiści często stosują strategię radzenia sobie w sytuacjach trudnych ukierunkowane na problem, a gdy okażą się mało skuteczne, wówczas stosują bardziej adaptacyjne strategie skoncentrowane na emocjach takie jak akceptacja czy humor. Pesymiści natomiast, w konfrontacji z problemami częściej skłoni są do zaprzeczania, odwracania uwagi i zaprzestawania działań. Optymiści w łatwiejszy sposób przystosowują się do zmian zachodzących w życiu oraz szybciej zdrowieją po operacji.

Czym jest styl atrybucji?

Styl atrybucji lub styl atrybucyjny, to styl wyjaśniania przyczyn porażek i sukcesów.

OPTYMIZM I PESYMIZM

Teoria wyuczonej bezradności Martina Seligmana

Epidemia depresji w USA w latach 80

Według profesora Seligmana, który został powołany do komisji rządowej USA w celu wyjaśnienia wskazanego wyżej zjawiska, bierność i rezygnacja są efektem przekonania, że żadne z działań człowieka nie ma wpływu na to co się wydarzyło. Było to podstawą do stworzenia teorii wyuczonej bezradności

Pesymistyczny lub optymistyczny styl atrybucyjny kształtuje się we wczesnym okresie życia przede wszystkim na bazie procesów uczenia się, jakie zachodzą w trakcie relacji człowieka z osobami znaczącymi. Zdaniem Seligmana, w powstawaniu tej dyspozycji kluczową rolę odgrywa pięć czynników:

1. styl atrybucyjny matki
2. nadmierny krytycyzm dorosłych
3. niedowartościowanie, brak czasu rodziców
4. kryzysy życiowe okresu dzieciństwa
5. niskie poczucie bezpieczeństwa dzieci (brak dziadków)

• oraz introwersja/perfekcjonizm (czynnik endogenny)

Seligman uznał za istotne dwa wymiary myślenia: stałość i personalizację oraz uwzględnił dodatkowo zasięg atrybuowanych przyczyn: wąski - przyczyny specyficzne, bądź szeroki - przyczyny uniwersalne

W ujęciu Seligmana

optymista w sytuacji SUKCESU znajduje przyczyny:

• stałe,
• uniwersalne,
• osobiste, a

pesymista

• chwilowe,
• o wąskim zasięgu,
• sytuacyjne.

Tymczasem, w sytuacji NIPOWODZENIA, optymista znajduje przyczyny:

• chwilowe,
• o wąskim zasięgu,
• sytuacyjne, a

pesymista

• stałe,
• uniwersalne
• osobiste

OPTYMIZM / PESYMIZM A ZDROWIE

Autorem badań nad tymi zależnościami jest profesor Erik Giltay z ośrodka psychiatrycznego w Holandii. Wykazano, że optymizm chroni zdrowie zarówno mężczyzn jak i kobiet przed śmiercią z różnorakich przyczyn. Wedle wyników badań wskazanego wyżej autora, optymizm w tym samym stopniu chronił kobiety i mężczyzn od śmierci w wyniku chorób Serca. Choroby serca są główną przyczyną śmierci mężczyzn a u kobiet stanowią 1/3 umieralności